Το χρώμα είναι ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία του κήπου και της αρχιτεκτονικής τοπίου γενικότερα, ενώ πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη αφού έχει τη δύναμη να δημιουργεί συναισθήματα και να επηρεάζει την αισθητική δυναμική ενός χώρου.
Για παράδειγμα, η φύτευση φυτών σε ομάδες ανάλογα με το χρώμα των ανθέων και του φυλλώματος (λουλούδια και φυτά με χρώμα) είναι μια συνήθης τακτική που οδηγεί σε υπέροχα αισθητικά αποτελέσματα.
Τα φυτά προσδίδουν χρώμα στο τοπίο τόσο μέσω των ανθέων τους και των καρπών τους καθώς και μέσω του φυλλώματος. Εντυπωσιακές πολλές φορές είναι οι χρωματικές αλλαγές που συμβαίνουν στον κήπο, από εποχή σε εποχή.
Λουλούδια και Φυτά με χρώμα
Ένας καλός τρόπος για τον προσδιορισμό των χρωματικών συνδυασμών των φυτών (Λουλούδια και Φυτά με χρώμα) είναι η παρατήρηση του χρωματικού κύκλου. Εκεί τα χρώματα παρουσιάζουν μία συνέχεια μεταξύ τους σαν το καθένα να αποτελεί εξέλιξη του προηγούμενου: Ιώδες-κόκκινο, κόκκινο, πορτοκαλοκόκκινο, πορτοκαλί, κιτρινοπορτοκαλί, κίτρινο και ούτω καθ’ εξής, με την ίδια σειρά που εμφανίζονται στο φάσμα.
Η χρωματική παλέτα αποτελείται από τα βασικά χρώματα κόκκινο, κίτρινο και μπλε τα οποία ισαπέχουν στον χρωματικό κύκλο και στη μεταξύ τους απόσταση παρεμβάλλονται τρία άλλα χρώματα, τα δευτερεύοντα πορτοκαλί, πράσινα και μοβ που προέρχονται από το συνδυασμό δύο βασικών χρωμάτων. Ακολουθούν τα τριτεύοντα χρώματα κιτρνοπορτοκαλί, κιτρινοπράσινο και μπλε-μοβ
που προέρχονται από το συνδυασμό ενός βασικού με ένα δευτερεύον χρώμα.
Θερμά και ψυχρά χρώματα: ψυχρά χρώματα θεωρούνται το ιώδες, το μπλε, το πράσινο και οι αποχρώσεις τους ενώ θερμά το κόκκινο, το κίτρινο, το πορτοκαλί και οι αποχρώσεις τους.
Τα χρώματα μπορούν να συνδυαστούν μεταξύ τους με διάφορους τρόπους. Οι αρμονικοί συνδυασμοί χρωμάτων δημιουργούν συναισθήματα χαλάρωσης και ηρεμίας ενώ οι αντιθέσεις προσελκύουν το ενδιαφέρον και δημιουργούν έντονα συναισθήματα χαράς και διάθεση για παιχνίδι στον κήπο.
Επιπλέον, το χρώμα στον κήπο μπορεί να επιδράσει και στον τρόπο που αντιλαμβάνεται ένας παρατηρητής το χώρο. Τα έντονα θερμά χρώματα φέρνουν τα αντικείμενα πιο κοντά στον παρατηρητή κάνοντας έτσι το χώρο να φαίνεται πιο μικρός και πιο φιλικός. Αντίθετα τα απαλά ψυχρά χρώματα απομακρύνουν τα αντικείμενα από τον παρατηρητή και δίνουν την αίσθηση του μεγαλύτερου χώρου που αποπνέει μία διακριτική καθαρότητα.
Στα παρτέρια πολύ συνηθισμένη φύτευση είναι εκείνη που για το εσωτερικό του παρτεριού επιλέγονται λουλούδια και φυτά με θερμό χρώμα τα οποία πλαισιώνονται από φυτά με ψυχρά χρώματα. Έτσι η ένταση των θερμών χρωμάτων παραμένει στο εσωτερικό του παρτεριού και προσελκύει το ενδιαφέρον, ενώ τα ψυχρά χρώματα ενοποιούν το παρτέρι με τον υπόλοιπο χώρο. Φυσικά και ο αντίθετος συνδυασμός δεν είναι απαγορευτικός όπου το τοπίο το επιτρέπει.
Το λευκό λειτουργεί αρμονικά με τις ανοιχτές αποχρώσεις των χρωμάτων (λευκό-ροζ, λευκό-γαλάζιο, λευκό-λιλά, λευκό-λεμονί) ενώ δημιουργεί ενδιαφέρουσες αντιθέσεις με τα έντονα χρώματα (λευκό-κόκκινο, λευκό-μοβ).
Πλέον σε πολλά λουλούδια και φυτά και ιδιαίτερα στα ποώδη, χάρη στην επιστήμη της βελτίωσης των φυτών, έχουν δημιουργηθεί ποικιλίες με άνθη σχεδόν σε όλα τα χρώματα και αποχρώσεις.
Λουλούδια και φυτά με μεγάλη ποικιλία σε χρώμα είναι το Αντίρρινο (Σκυλάκι), η Βιόλα, το Δελφίνιο, ο Πανσές, το Φλοξάκι, η Γκαζάνια, ο Υάκινθος, η Φρέζια, η Τριανταφυλλιά κ.α.
Τύποι κήπων με λουλούδια και φυτά με χρώμα
Ο Μονόχρωμος κήπος: Δεν είναι λίγοι οι αρχιτέκτονες τοπίου που προτείνουν τη μονοχρωμία αφού συνάδει με την αρχή του μοντερνισμού «Less is More» (Το λιγότερο είναι περισσότερο). Η μονοχρωμία επιτυγχάνεται με την επιλογή ενός χρώματος και τη χρησιμοποίησή του σε διάφορες αποχρώσεις (πορφυρό- κόκκινο- ροζ ή κυανό- μπλε- γαλάζιο). Σε καμία περίπτωση η μονοχρωμία δεν συνεπάγεται και μονοτονία στον κήπο. Στο μονόχρωμο κήπο ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στην υφή του φυτικού υλικού ενώ η επανάληψη των διαφόρων υφών και αποχρώσεων τονίζει το ύφος και τη λειτουργικότητα του κήπου.
Ο Πολύχρωμος κήπος: Στηρίζεται στη χρήση κάθε χρώματος και στοχεύει στη δημιουργία χρωματικής πανδαισίας στον κήπο. Στην πράξη δεν είναι τόσο απλό αφού εύκολα η πολυχρωμία μπορεί να οδηγήσει σε ένα ενοχλητικό τοπίο που δημιουργεί μπερδεμένα συναισθήματα. Έτσι για τη δημιουργία πολύχρωμου κήπου απαιτείται πολύ σκέψη αλλά και πειραματισμός ώστε η επιλογή των φυτών και των χρωμάτων να είναι σωστή, έτσι ώστε ο κήπος να αποκτήσει ένα χαρούμενο ρυθμό όμοιο με αυτό ενός φυσικού λιβαδιού.
Ο αρμονικός κήπος: Η χρωματική αρμονία επιτυγχάνεται με τη χρήση χρωμάτων που στο χρωματικό κύκλο βρίσκονται το ένα δίπλα στο άλλο όπως κιτρινοπορτοκαλι-κίτρινο, βιολετί-μοβ, κόκκινο-κοκκινοπορτοκαλί. Ωστόσο αρμονία μπορεί να επιτευχθεί και με τη χρήση τριών ή και περισσότερων χρωμάτων με την τεχνική που ονομάζεται κλιμάκωση. Σύμφωνα με αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν χρώματα τα οποία δεν είναι αρμονικά μεταξύ τους, αρκεί να συνδέονται μέσω των χρωμάτων που βρίσκονται ανάμεσά τους στο χρωματικό κύκλο. Για παράδειγμα το κόκκινο με το κίτρινο που δεν είναι αρμονικά, αν ενωθούν μέσω του πορτοκαλί η μετάβαση κόκκινο-πορτοκαλί- κίτρινο είναι πιο ήπια και το αποτέλεσμα πιο αρμονικό.
Ο κήπος των αντιθέσεων: Η αντίθεση επιτυγχάνεται με το συνδυασμό χρωμάτων που βρίσκονται απέναντι στον κύκλο των χρωμάτων όπως το κόκκινο με το πράσινο ή το μπλε με το πορτοκαλί. Φυσικά η πιο κοινή αλλά ίσως και η πιο ισχυρή αντίθεση επιτυγχάνεται με το συνδυασμό του κίτρινου με το μοβ.
Φυτά με ΓΑΛΑΖΙΑ άνθη |
| Αγάπανθος | Βολβώδες |
Ανεμώνη | Βολβόδες |
Ιβίσκος συριακός | Θάμνος |
Μέλια | Δέντρο |
Φυτά με ΜΟΒ άνθη
|
| Διμορφοθήκη | Ετήσιο άνοιξης |
Λεβάντα | Αρωματικό ποώδες |
Βερόνικα | Αρωματικό ποώδες |
Πασχαλιά | Θάμνος |
Τεύκριο | Θάμνος |
Πολύγαλα | Θάμνος |
Γιακαράντα | Δέντρο |
Φυτά με ΛΕΥΚΑ άνθη |
| Άλυσο | Ετήσιο άνοιξης |
Διμορφοθήκη | Ετήσιο άνοιξης |
Γεράνι | Πολυετές ποώδες |
Κρίνος | Βολβώδες |
Βιβούρνο χιονόσφαιρο | Θάμνος |
Φιλάδελφος | Θάμνος |
Μαγνόλια | Δέντρο |
Κατάλπη | Δέντρο |
Αμυγδαλιά | Δέντρο |
Φυτά με ΚΙΤΡΙΝΑ άνθη |
| Καλέντουλα | Ετήσιο άνοιξης |
Σελόζια | Ετήσιο άνοιξης |
Κατηφές | Ετήσιο άνοιξης |
Κάννα | Βολβώδες |
Ρεναγκούλα | Βολβώδες |
Κάσια | Θάμνος |
Φορσίθια | Θάμνος |
Ιβίσκος σινικός | Θάμνος |
Ακακία | Δέντρο |
Σοφόρα | Δέντρο |
Φυτά με ΠΟΡΤΟΚΑΛΙ χρώμα |
| Καλέντουλα | Ετησιο άνοιξης |
Δημορφοθήκη | Ετήσιο άνοιξης |
Κατηφές | Ετήσιο άνοιξης |
Κάννα | Βολβώδες |
Ρεναγκούλα | Βολβώδες |
Καλλωπιστική ροδιά | Θάμνος |
Αβούτιλο | Θάμνος |
Ιβίσκος σινικός | Θάμνος |
Φυτά με ΚΟΚΚΙΝΑ άνθη |
| Παπαρούνα | Ετήσιο άνοιξης |
Σάλβια | Ετήσιο άνοιξης |
Σελόζια | Ετήσ άνοιξης |
Γαρίφαλο | Πολυετές ποώδες |
Γεράνι | Πολυετές ποώδες |
Ανεμώνη | Βολβώδες |
Κάννα | Βολβώδες |
Ιβίσκος σινικός | Θάμνος |
Καλιστίμωνας | Θάμνος |
Φυτά με ΡΟΔΙΝΑ άνθη |
| Άλυσο | Ετήσιο άνοιξης |
Γαρίφαλο | Πολυετές ποώδες |
Γεράνι | Πολυετές ποώδες |
Ρεναγκούλα | Βολβώδες |
Ιβίσκος συριακός | Θάμνος |
Ιβίσκος σινικός | Θάμνος |
Μαγνόλια | Δέντρο |
Καλλωπιστική μηλιά | Δέντρο |
Αλβίζια | Δέντρο |
Κερκίδα | Δέντρο |