Οι πολυόλες (ή σακχαροαλκοόλες) είναι μια ομάδα υδατανθράκων χαμηλής απορρόφησης από τον ανθρώπινο οργανισμό, με συνέπεια αφενός να μην επηρεάζουν τα επίπεδα του σακχάρου όπως τα γνωστά σάκχαρα των τροφών και αφετέρου να κατέχουν χαμηλότερη θερμιδική απόδοση από αυτά (2,4 θερμίδες έναντι 4 θερμίδων ανά γραμμάριο, αντίστοιχα).
Οι πολυόλες έχουν χαρακτηριστεί από όλους τους αρμόδιους παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς ως απολύτως ασφαλείς ουσίες. Η μόνη «παρενέργεια» που μπορεί να προκύψει από την κατανάλωση τέτοιων ουσιών, είναι η υπακτική δράση και αυτό συμβαίνει σε πολύ μεγάλες ποσότητες κατανάλωσης.
Δύο από τις πιο δημοφιλείς πολυόλες που συναντάμε στα τρόφιμα είναι η ξυλιτόλη και η μαλτιτόλη, με γλυκαντική ισχύ όμοια της ζάχαρης.
Τον τελευταίο καιρό πολύς λόγος γίνεται για μια καινούρια γλυκαντική ουσία την σουκραλόζη. Τι ακριβώς είναι η σουκραλόζη και πόσο ασφαλής ουσία είναι ?
Η σουκραλόζη παράγεται από την γνωστή μας ζάχαρη και δεν μεταβολίζεται στον ανθρώπινο οργανισμό, συνεπώς δεν αποδίδει θερμίδες (μηδενική θερμιδική αξία).
Η γλυκαντική της ισχύς είναι 600 φορές μεγαλύτερη της ζάχαρης, άρα απαιτείται ελάχιστη ποσότητα για να πετύχουμε ανάλογο γλυκαντικό αποτέλεσμα με την ζάχαρη.
Η σουκραλόζη έχει χαρακτηριστεί από όλους τους αρμόδιους παγκόσμιους επιστημονικούς φορείς ως απολύτως ασφαλής ουσία.
Το κυκλαμικό οξύ είναι μια γλυκαντική ουσία της οποίας η κυκλοφορία απαγορεύτηκε εδώ και 40 χρόνια στην Αμερική. Στη χώρα μας όμως κυκλοφορεί σε αναψυκτικά. Είναι τελικά μια ασφαλής γλυκαντική ουσία?
Όντως, το κυκλαμικό οξύ αποτελεί γλυκαντική ουσία που απαγορεύτηκε στην Αμερική από το 1969, αφού μελέτες σε ποντίκια αλλά και πρωτεύοντα θηλαστικά, έδειξαν πιθανή καρκινογόνο δράση και ατροφία όρχεων. Στη χώρα μας κυκλοφορεί διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση το έχει εγκρίνει ως ασφαλές για κατανάλωση. Σε αντίθεση με τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων, αλλά και αντίστοιχοι φορείς σε Αυστραλία, Καναδά και Ασία, προκειμένου να αξιολογήσουν την ασφάλεια του κυκλαμικού οξέος, έλαβαν γνώση περίπου 75 νεώτερων επιστημονικών ερευνών για το κυκλαμικό και κατέληξαν ότι είναι ασφαλές, επιτρέποντας την κυκλοφορία του στις χώρες που ελέγχουν.
Πάντως επειδή το θέμα εξακολουθεί να δημιουργεί ερωτηματικά, ακόμα και επερωτήσεις στη Βουλή, ο κανόνας που θέτει τα αναψυκτικά (light και κανονικά) ως εξαίρεση στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής και όχι ως καθημερινή συνήθεια, αποτελεί μάλλον τη χρυσή τομή…Άλλωστε η δράση της οποιαδήποτε ουσίας είναι δοσοεξαρτώμενη και οι ποσότητες κυκλαμικού που μπορεί να ενοχοποιηθούν βάση των παλαιών μελετών, δεν μπορεί καν να προσεγγιστούν, αν κάποιος ακολουθεί τον πιο πάνω «χρυσό» κανόνα…
Η γλυκαντική ισχύς του κυκλαμικού είναι 30 - 50 φορές μεγαλύτερη της ζάχαρης και το γλυκαντικό δεν αποδίδει θερμίδες.
Πολλά έχουν ακουστεί και για την ασπαρτάμη…Τι είναι αυτή η ουσία? Τι τελικά ισχύει?
Η ασπαρτάμη (E951) αποτελεί συνδυασμό δύο αμινοξέων, της φαινυλαλανίνης και του ασπαρτικού οξέος. Χρησιμοποιείται κυρίως σε αναψυκτικά τύπου light και σε τρόφιμα, αλλά κυκλοφορεί και σε μορφή ταμπλέτας.
Αποδίδει 4 kcal/γρ. όσες δηλαδή και η ζάχαρη, είναι όμως 200 φορές πιο γλυκιά από αυτήν και άρα απαιτείται απειροελάχιστη ποσότητα ασπαρτάμης για να πετύχουμε το ίδιο γλυκαντικό αποτέλεσμα με τη ζάχαρη. Έτσι «γλιτώνουμε» θερμίδες…
Λόγω της ποσότητας φαινυλαλανίνης που περιέχει, δεν είναι κατάλληλη για άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία.
Ο μεταβολισμός της ασπαρτάμης στον ανθρώπινο οργανισμό, αποδίδει εκτός των 2 αμινοξέων που αναφέρθηκαν και μεθανόλη, ουσία που αν και την λαμβάνουμε και από φυσικές τροφές, σε συγκεκριμένα ποσά είναι επικίνδυνη για την υγεία.
Έτσι λοιπόν στην Ευρώπη, η επιστημονική επιτροπή τροφίμων και η επιτροπή ειδικών σε πρόσθετα τροφίμων των FAO/WHO, έχουν θέσει ως ασφαλές το όριο των 40mg/κιλό σωματικού βάρους την ημέρα. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί για ένα μέσο ενήλικα των 70 κιλών, σε 20 κουτάκια αναψυκτικού light ημερησίως ή 97 δισκία γλυκαντικού που εμπεριέχει κυρίως ασπαρτάμη…Γενικώς το όριο ασφαλείας που έχει τεθεί είναι σχεδόν αδύνατο να το προσεγγίσει κάποιος, ακόμα και αν καταναλώνει ημερησίως πολλές πηγές ασπαρτάμης.
Το 2006 πήρε μεγάλη δημοσιότητα μία μελέτη από Ιταλούς, η οποία συσχέτιζε την κατανάλωση της ασπαρτάμης με καρκινογένεση στα ποντίκια. Έτσι, τον Μάιο του 2006, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) εξέδωσε εκ νέου ανακοίνωση, σύμφωνα με την οποία η ασπαρτάμη θεωρείται ασφαλής, καθώς τα επιστημονικά στοιχεία που υπάρχουν έως τώρα, δεν την συσχετίζουν με καρκινογένεση ή άλλα προβλήματα υγείας στον άνθρωπο.
