Τι είναι η υποχονδρίαση; «Η υποχονδρίαση δεν είναι ασθένεια, αλλά ψυχική διαταραχή που ανήκει στην κατηγορία των “σωματόμορφων διαταραχών”, οι οποίες παλιότερα ήταν γνωστές ως νευρώσεις», μας λέει ο κ. Τάκης. Τα χαρακτηριστικά της, γνωστά σε όλους: Το υποχόνδριο άτομο φοβάται πως πάσχει από μια σοβαρή νόσο και χαρακτηρίζεται από συνεχή και επίμονη ενασχόληση με το σώμα του, έχοντας την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά. «Μάλιστα», αναφέρει ο κ. Τάκης, «η εμμονή αυτή διογκώνεται συνεχώς, παρά τις θετικές ιατρικές εξετάσεις στις οποίες υποβάλλεται το άτομο, και αυτό που συνηθίζουν να λένε όταν ο γιατρός τους καθησυχάζει και τους διαβεβαιώνει πως δεν έχουν τίποτα, είναι πως “ο γιατρός δεν είναι καλός” και ψάχνουν τον επόμενο».
Φανταστικές ασθένειες, πραγματικές αιτίες Η υποχονδρίαση δεν είναι… κολλητική. Υπάρχουν, όπως μας ενημερώνει ο ειδικός, διάφορες θεωρίες για τις πηγές της διαταραχής. «Η ψυχαναλυτική προσέγγιση διατυπώνει πως ένα υποχόνδριο άτομο βιώνει άγχος, το οποίο και προβάλλει σε κάποιο μέρος του σώματός του. Αντί να αντιμετωπίσει το βαθύτερο άγχος του και να σκεφτεί τι δεν πάει καλά με τον εαυτό του, το βγάζει μέσα από συμπτώματα στο σώμα του. Έτσι, πιστεύει πως αν επιλύσει το σωματικό πρόβλημα, θα νιώσει καλύτερα, θα επιλυθεί δηλαδή και το πραγματικό πρόβλημα».
Τις περισσότερες φορές, αυτού του είδους η διαταραχή εκδηλώνεται στα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής. Παρ’ όλα αυτά, οι πηγές μπορεί να βρίσκονται λίγο πιο πίσω: «Συχνά, τέτοια περιστατικά ήταν, επί παραδείγματι, άτομα με αγχώδεις μητέρες, που τους πίεζαν να προσέχουν τα μικρόβια, να προσέχουν πού ακουμπούν, να μην κρυώσουν κλπ.»
Αντιμετωπίζοντας το… ανύπαρκτο «Κάποια στιγμή, οι υποχόνδριοι αντιλαμβάνονται ότι η κατάσταση που βιώνουν δεν τους βοηθά σε τίποτα. Πολλοί μάλιστα υποφέρουν μέσα σε αυτές τις συνθήκες», μας ενημερώνει ο κ. Τάκης. Τότε είναι, σύμφωνα με τον ειδικό, που πρέπει το στενό περιβάλλον του πάσχοντος να του εξηγήσει πως ίσως χρειάζονται την βοήθεια ενός ψυχαναλυτή. «Υπάρχουν ειδικά προγράμματα τροποποίησης συμπεριφοράς», μας λέει ο κλινικός ψυχολόγος, «αλλά η γνώμη μου είναι ότι χρειάζεται μια μακράς διάρκειας αναδόμηση του ψυχισμού, με την βοήθεια της ψυχοθεραπείας, καθώς η υποχονδρίαση είναι η έκφραση μόνο και όχι η πηγή του προβλήματος».
Ένας άλλος «σύμμαχος» στον οποίο μπορεί να προστρέξει το υποχόνδριο άτομο είναι το διαδίκτυο. Η αλήθεια είναι πως όταν κάναμε στον κ. Τάκη την σχετική ερώτηση, είχαμε στο μυαλό μας το internet ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο σε τέτοιες περιπτώσεις, καθώς ο καθένας μπορεί να αναζητήσει μέσω Google πληροφορίες για ασθένειες, να βρει αποσπασματικά συμπτώματα και να πιστέψει πως τα βιώνει. Ο κ. Τάκης, όμως, μας εξηγεί πως ούτως ή άλλως οι υποχόνδριοι θα ψάξουν πληροφορίες για τις ασθένειες. Επομένως, το διαδίκτυο είναι μια καλή αφορμή να τις βρουν πιο γρήγορα, αλλά και να ενημερωθούν για την υποχονδρίαση, ώστε να παραδεχθούν πως χρειάζονται βοήθεια.
Περισσότερα στοιχεία για την υποχονδρίαση - 10-20% των υγιών ανθρώπων και 45% όσων δεν πάσχουν από σημαντικές ψυχιατρικές διαταραχές έχουν αβάσιμες ανησυχίες για νοσήματα.
- Οι άνδρες και οι γυναίκες έχουν την ίδια πιθανότητα να παρουσιάσουν την διαταραχή.
- Πολλοί υποχόνδριοι, όταν βρίσκονται σε ιατρείο ή νοσοκομείο, παρουσιάζουν αυτόματα υψηλή πίεση και αυξημένα επίπεδα στρες, γνωστά και ως «σύνδρομο της λευκής μπλούζας». - Η υποχονδρίαση δεν κάνει διακρίσεις. Πολλές σημαντικές προσωπικότητες παρουσίασαν την συγκεκριμένη διαταραχή. Μεταξύ αυτών, ο Τσάρλι Τσάπλιν, που πάθαινε κρίσης πανικού σε χώρους με ανοιχτά παράθυρα, ο Άντι Γουόρχολ, που εξέταζε καθημερινά το σώμα του, ο πιανίστας Γκλεν Γκουλντ, που πραγματοποιούσε καλοκαιρινές συναυλίες με γάντια και χοντρό πανωφόρι, ο Δαρβίνος, που υποστήριξε πως η υποχονδρία του τον βοήθησε να πετύχει πολλά, ακόμη και ο Μολιέρος, που συνέγραψε τον «Κατά Φαντασίαν Ασθενή». Με μια δόση ειρωνείας, η μοίρα λέγετι ότι τον οδήγησε να πεθάνει από κρίση πανικού, όταν ο ίδιος ερμήνευε τον κεντρικό ρόλο.
