Πώς γίνεται κάποιοι άνθρωποι, που φαίνονται να έχουν όλα τα καλά του κόσμου, να στερούνται αυτοπεποίθησης; Πώς γίνεται όμορφες κοπέλες να νιώθουν άσχημες; Άνδρες με μόρφωση και καριέρα να νιώθουν παντελώς ανίκανοι; Άτομα με φίλους και οικογένεια γύρω τους να νιώθουν ότι κανείς δεν τους αγαπά, δεν τους νοιάζεται;
Και πώς γίνεται κάποιοι άλλοι, με φαινομενικά λίγα προσόντα, να πετυχαίνουν τόσα πολλά στη ζωή τους;
Κανείς δεν είναι τέλειος. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι και είναι μάταιο να προσπαθούμε να αγγίξουμε την τελειότητα. Από την άλλη όμως, η τελειότητα ίσως να είναι αυτή η εσωτερική ισορροπία του να γνωρίζεις ποιος πραγματικά είσαι και να είσαι εντάξει με αυτό. Πώς επιτυγχάνεται μία τέτοια ισορροπία;
Τεστ αυτοπεποίθησης Πριν ξεκινήσουμε, όμως, να απαριθμούμε τις μεθόδους και τους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε την αυτοπεποίθησή μας, υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις που οι ψυχολόγοι συστήνουν να θέσουμε στον εαυτό μας, για να ελέγξουμε σε τι στάδιο βρίσκεται η αυτοπεποίθησή μας. Τι θα απαντούσατε, λοιπόν, στα:
- Είμαι πρόθυμος/-η να μάθω νέα πράγματα.
- Νιώθω περήφανος/-η κάνοντας μία σωστή δουλειά και όντας καλός άνθρωπος.
- Μπορώ να δεχθώ την κριτική χωρίς να γίνω συναισθηματικός/-ή και να στεναχωρηθώ.
- Ξέρω σε ποια πράγματα είμαι καλός/-ή και σε ποια όχι.
- Δεν πειράζει αν κερδίσω ή αν χάσω.
- Πριν κάνω κάτι, συνήθως σκέφτομαι «Μπορώ να το κάνω».
- Μου αρέσει να προσπαθώ να κάνω πράγματα χωρίς βοήθεια, αλλά δεν με πειράζει να ζητήσω βοήθεια αν τελικά χρειαστεί.
- Μου αρέσω.
Συμφωνείτε με τις παραπάνω φράσεις; Αν ναι, τότε δεν έχετε πρόβλημα αυτοπεποίθησης. Αν όχι… συνεχίστε να διαβάζετε.
Χτίζοντας την αυτοπεποίθησή μας Οι περισσότεροι ψυχολόγοι λένε πως η αυτοπεποίθηση ξεκινάει από μέσα μας. Πρώτα τα βρίσκουμε με τον εαυτό μας, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας και μετά αποκτούμε τη δύναμη να προχωρήσουμε στις απαραίτητες αλλαγές. Στην πράξη, όμως, καμιά φορά -και ανάλογα με τη σοβαρότητα της έλλειψης αυτοπεποίθησης- βοηθάει ακριβώς το ανάποδο: Να αλλάζουμε, δηλαδή, πρώτα αυτά που δεν μας αρέσουν και μετά, σταδιακά να αποκτούμε αυτοπεποίθηση.
Για παράδειγμα, αν κάποιος αισθάνεται ανασφαλής λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, αν υπάρχει κάτι που δεν του αρέσει στο σώμα ή το πρόσωπό του, θα νιώσει πολύ ταχύτερα καλά αν διορθώσει αυτό το μειονέκτημα (εφόσον αυτό είναι εφικτό), παρά αν προσπαθήσει να συμβιβαστεί και να αγαπήσει με αυτό το μειονέκτημα.
Παρόλο που πολλοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή μας είναι πέρα από τον δικό μας έλεγχο, υπάρχει ένας αριθμός πραγμάτων που μπορείτε να κάνετε, χωρίς μάλιστα να απαιτείται βοήθεια από κάποιον ψυχολόγο. Ποιοι είναι αυτοί:
* Εμφάνιση: Ο καθένας είναι όμορφος με τον δικό του τρόπο, και μην αφήσετε κανέναν να σας πείσει για το αντίθετο. Αν ωστόσο, εσείς οι ίδιοι μισείτε τη μεγάλη σας μύτη, κάντε πλαστική. Αν νιώθετε χοντροί, αδυνατίστε. Αν ντρέπεστε για τα λίγα σας μαλλιά, κάντε εμφύτευση. Το οικονομικό είναι σίγουρα ένα εμπόδιο. Αλλά αν πρόκειται κάτι που δεν σας αρέσει στην εμφάνισή σας να σας δημιουργεί ανασφάλειες για όλη σας την ζωή, αλλάξτε το! Κάντε οικονομία, μειώστε κάποια άλλα έξοδα και θα καταφέρετε να συγκεντρώσετε το απαραίτητο ποσό. Σε αντίθεση με τη λαϊκή ρήση, και του σπανού τα γένια, σήμερα πλέον γίνονται!
Βελτιώστε την αυτοπεποίθησή σας, επίσης, κάνοντας γυμναστική. Χτίζοντας ένα καλό σώμα, μία καλή φυσική κατάσταση, έχοντας περισσότερες αντοχές, θα βελτιώσει την εμφάνισή σας και θα προσελκύσει ενθαρρυντικά σχόλια και βλέμματα θαυμασμού που δε μπορεί παρά να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα.
* Ντύσιμο: Επιφανειακό; Ανόητο; Ίσως. Μπορεί τα ράσα να μην κάνουν τον παπά, αλλά σίγουρα επηρεάζουν το πώς νιώθουμε. Κανείς δε μπορεί να έχει παραπάνω συνείδηση για την εμφάνισή σας από τον ίδιο σας τον εαυτό. Σκεφτείτε, π.χ. τις μέρες που τα μαλλιά σας είναι χάλια, και πόσο αυτό μπορεί να σας εκνευρίσει. Χρησιμοποιήστε αυτό το τρικ, έστω και με απλές κινήσεις, όπως π.χ. κάνοντας ένα μπάνιο και φορώντας κάτι καθαρό ή κάτι καινούργιο, και θα δείτε πόσο θα βελτιωθεί η διάθεσή σας.
* Περπάτημα: Έχετε παρατηρήσει πόσο διαφορετικοί δείχνουν κάποιοι άνθρωποι που περπατούν βαριά και κουρασμένα, σε σχέση με άλλους που περπατούν πιο γρήγορα και αποφασιστικά; Περπατώντας λίγο ταχύτερα και λίγο πιο καμαρωτά, θα σας κάνει να νιώσετε πιο δυναμικοί. Προσπαθήστε, μάλιστα, στις κινήσεις σας να κρατάτε το σώμα σας στητό και καμαρωτό, να κοιτάτε τους άλλους στα μάτια και να έχετε το κεφάλι ψηλά. Αυτό θα σας κάνει να δείχνετε, τουλάχιστον, ισχυρός και με αυτοπεποίθηση.
* Αυτό-διαφήμιση: Αναγνωρίστε τα προτερήματα σας, όλοι έχουμε κάποια και πολλοί έχουν πολύ περισσότερα από αυτά που πιστεύουν. Κάντε μια λίστα μέσα στο μυαλό σας με αυτά και προσπαθήστε να την θυμάστε κάθε φορά που νιώθετε αδύναμοι και ανίκανοι.
* Τα θέλω μας: Σταματήστε να φθονείτε ή να ζηλεύετε αυτά που έχουν οι άλλοι και δεν έχετε εσείς. Αναζητήστε αυτά που πραγματικά θέλετε, άσχετα αν τα έχουν άλλοι ή όχι και προσπαθήστε να τα αποκτήσετε με την αξία σας. Μη φοβάστε να κουραστείτε ή να πιέσετε τον εαυτό σας λίγο παραπάνω. Θα νιώσετε πολύ δυνατοί όταν θα τα έχετε καταφέρει.
* Ευγνωμοσύνη: Συνήθως νιώθουμε ανασφαλείς εξαιτίας όλων αυτών που δεν έχουμε, ενώ ξεχνάμε άλλα, σημαντικότερα ίσως, αγαθά που έχουμε. Την υγεία μας, πρώτα από όλα, την οικογένειά μας, τους ανθρώπους που μας αγαπούν, όλα αυτά που έχουμε επιτύχει μέχρι σήμερα, όλες τις όμορφες στιγμές που έχουμε περάσει. Όλα αυτά είναι που μας δίνουν δύναμη να συνεχίζουμε και για αυτά και μόνο αξίζει να προσπαθούμε.
* Μιλάτε δυνατά: Σε συζητήσεις, είτε με φίλους ή στη δουλειά, πολλοί άνθρωποι δεν εκφράζουν τη γνώμη τους από φόβο ότι θα πουν κάτι, το οποίο οι άλλοι μπορεί να κρίνουν ή να κοροϊδέψουν. Κι όμως, οι άνθρωποι γενικά είναι πολύ πιο δεκτικοί από όσο μπορεί να πιστεύουμε. Μην φοβάστε, λοιπόν, να μιλήσετε, ακόμα κι αν δεν είστε σίγουροι γι’αυτό που θα πείτε. Υψώστε την φωνή σας, κάντε εμφανή την παρουσία σας, δείξτε ότι έχετε άποψη. Οι υπόλοιποι θα το εκτιμήσουν περισσότερο, ακόμα κι αν διαφωνούν μαζί σας, από το να δείχνετε αδιάφορος και άσχετος.
* Συμβάλετε: Συχνά καταβαλλόμαστε από τις προσωπικές μας ανασφάλειες, επιθυμίες, αγωνίες, και ξεχνάμε τους γύρω μας. Σταματήστε να σκέφτεστε μόνο τον εαυτό σας και τα δικά σας προβλήματα και συγκεντρωθείτε λίγο και στους άλλους. Προσπαθήστε να ασχοληθείτε μαζί τους, να τους βοηθήσετε σε κάτι που μπορεί να χρειάζονται, και αυτό θα σας ανταμείψει διπλά γιατί θα έχετε κάνει κάτι σημαντικό και θα νιώσετε περισσότερο άξιοι και ικανοί, κάτι που θα αναγνωρίσουν και οι άλλοι.
* Θετική ενέργεια: Προσπαθήστε να έχετε θετική διάθεση ακόμα κι αν δεν νιώθετε πραγματικά έτσι. Σταματήστε να λυπάστε τον εαυτό σας. Μην αφήνετε κανέναν να σας κάνει να νιώθετε κατώτερος/-η, στο χέρι σας είναι να κάνετε τους άλλους να σας σέβονται και να σας εκτιμούν. Χαμογελάτε συχνότερα, ακόμα και όταν είστε μόνοι σας, μπροστά στον καθρέφτη. Αυτό και μόνο μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα.
* Σταματήστε να ανησυχείτε: Αυτό που σας ανησυχεί σήμερα, θα έχει ξεχαστεί αύριο και από εσάς και από τους άλλους. Η’ μήπως μπορείτε να θυμηθείτε αυτό που σας ανησυχούσε την ίδια μέρα την περασμένη βδομάδα; Είχε κανένα νόημα η τόση σας ανησυχία; Για να μην το θυμάστε καν, προφανώς όχι. Σταματήστε, λοιπόν, να ανησυχείτε για οτιδήποτε και ζήστε!
Και πώς γίνεται κάποιοι άλλοι, με φαινομενικά λίγα προσόντα, να πετυχαίνουν τόσα πολλά στη ζωή τους;
Κανείς δεν είναι τέλειος. Αυτό το γνωρίζουμε όλοι και είναι μάταιο να προσπαθούμε να αγγίξουμε την τελειότητα. Από την άλλη όμως, η τελειότητα ίσως να είναι αυτή η εσωτερική ισορροπία του να γνωρίζεις ποιος πραγματικά είσαι και να είσαι εντάξει με αυτό. Πώς επιτυγχάνεται μία τέτοια ισορροπία;
Τεστ αυτοπεποίθησης Πριν ξεκινήσουμε, όμως, να απαριθμούμε τις μεθόδους και τους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να αναπτύξουμε την αυτοπεποίθησή μας, υπάρχουν κάποιες ερωτήσεις που οι ψυχολόγοι συστήνουν να θέσουμε στον εαυτό μας, για να ελέγξουμε σε τι στάδιο βρίσκεται η αυτοπεποίθησή μας. Τι θα απαντούσατε, λοιπόν, στα:
- Είμαι πρόθυμος/-η να μάθω νέα πράγματα.
- Νιώθω περήφανος/-η κάνοντας μία σωστή δουλειά και όντας καλός άνθρωπος.
- Μπορώ να δεχθώ την κριτική χωρίς να γίνω συναισθηματικός/-ή και να στεναχωρηθώ.
- Ξέρω σε ποια πράγματα είμαι καλός/-ή και σε ποια όχι.
- Δεν πειράζει αν κερδίσω ή αν χάσω.
- Πριν κάνω κάτι, συνήθως σκέφτομαι «Μπορώ να το κάνω».
- Μου αρέσει να προσπαθώ να κάνω πράγματα χωρίς βοήθεια, αλλά δεν με πειράζει να ζητήσω βοήθεια αν τελικά χρειαστεί.
- Μου αρέσω.
Συμφωνείτε με τις παραπάνω φράσεις; Αν ναι, τότε δεν έχετε πρόβλημα αυτοπεποίθησης. Αν όχι… συνεχίστε να διαβάζετε.
Χτίζοντας την αυτοπεποίθησή μας Οι περισσότεροι ψυχολόγοι λένε πως η αυτοπεποίθηση ξεκινάει από μέσα μας. Πρώτα τα βρίσκουμε με τον εαυτό μας, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τα συναισθήματά μας και μετά αποκτούμε τη δύναμη να προχωρήσουμε στις απαραίτητες αλλαγές. Στην πράξη, όμως, καμιά φορά -και ανάλογα με τη σοβαρότητα της έλλειψης αυτοπεποίθησης- βοηθάει ακριβώς το ανάποδο: Να αλλάζουμε, δηλαδή, πρώτα αυτά που δεν μας αρέσουν και μετά, σταδιακά να αποκτούμε αυτοπεποίθηση.
Για παράδειγμα, αν κάποιος αισθάνεται ανασφαλής λόγω της εξωτερικής του εμφάνισης, αν υπάρχει κάτι που δεν του αρέσει στο σώμα ή το πρόσωπό του, θα νιώσει πολύ ταχύτερα καλά αν διορθώσει αυτό το μειονέκτημα (εφόσον αυτό είναι εφικτό), παρά αν προσπαθήσει να συμβιβαστεί και να αγαπήσει με αυτό το μειονέκτημα.
Παρόλο που πολλοί από τους παράγοντες που επηρεάζουν την αυτοπεποίθησή μας είναι πέρα από τον δικό μας έλεγχο, υπάρχει ένας αριθμός πραγμάτων που μπορείτε να κάνετε, χωρίς μάλιστα να απαιτείται βοήθεια από κάποιον ψυχολόγο. Ποιοι είναι αυτοί:
* Εμφάνιση: Ο καθένας είναι όμορφος με τον δικό του τρόπο, και μην αφήσετε κανέναν να σας πείσει για το αντίθετο. Αν ωστόσο, εσείς οι ίδιοι μισείτε τη μεγάλη σας μύτη, κάντε πλαστική. Αν νιώθετε χοντροί, αδυνατίστε. Αν ντρέπεστε για τα λίγα σας μαλλιά, κάντε εμφύτευση. Το οικονομικό είναι σίγουρα ένα εμπόδιο. Αλλά αν πρόκειται κάτι που δεν σας αρέσει στην εμφάνισή σας να σας δημιουργεί ανασφάλειες για όλη σας την ζωή, αλλάξτε το! Κάντε οικονομία, μειώστε κάποια άλλα έξοδα και θα καταφέρετε να συγκεντρώσετε το απαραίτητο ποσό. Σε αντίθεση με τη λαϊκή ρήση, και του σπανού τα γένια, σήμερα πλέον γίνονται!
Βελτιώστε την αυτοπεποίθησή σας, επίσης, κάνοντας γυμναστική. Χτίζοντας ένα καλό σώμα, μία καλή φυσική κατάσταση, έχοντας περισσότερες αντοχές, θα βελτιώσει την εμφάνισή σας και θα προσελκύσει ενθαρρυντικά σχόλια και βλέμματα θαυμασμού που δε μπορεί παρά να σας κάνουν να νιώσετε καλύτερα.
* Ντύσιμο: Επιφανειακό; Ανόητο; Ίσως. Μπορεί τα ράσα να μην κάνουν τον παπά, αλλά σίγουρα επηρεάζουν το πώς νιώθουμε. Κανείς δε μπορεί να έχει παραπάνω συνείδηση για την εμφάνισή σας από τον ίδιο σας τον εαυτό. Σκεφτείτε, π.χ. τις μέρες που τα μαλλιά σας είναι χάλια, και πόσο αυτό μπορεί να σας εκνευρίσει. Χρησιμοποιήστε αυτό το τρικ, έστω και με απλές κινήσεις, όπως π.χ. κάνοντας ένα μπάνιο και φορώντας κάτι καθαρό ή κάτι καινούργιο, και θα δείτε πόσο θα βελτιωθεί η διάθεσή σας.
* Περπάτημα: Έχετε παρατηρήσει πόσο διαφορετικοί δείχνουν κάποιοι άνθρωποι που περπατούν βαριά και κουρασμένα, σε σχέση με άλλους που περπατούν πιο γρήγορα και αποφασιστικά; Περπατώντας λίγο ταχύτερα και λίγο πιο καμαρωτά, θα σας κάνει να νιώσετε πιο δυναμικοί. Προσπαθήστε, μάλιστα, στις κινήσεις σας να κρατάτε το σώμα σας στητό και καμαρωτό, να κοιτάτε τους άλλους στα μάτια και να έχετε το κεφάλι ψηλά. Αυτό θα σας κάνει να δείχνετε, τουλάχιστον, ισχυρός και με αυτοπεποίθηση.
* Αυτό-διαφήμιση: Αναγνωρίστε τα προτερήματα σας, όλοι έχουμε κάποια και πολλοί έχουν πολύ περισσότερα από αυτά που πιστεύουν. Κάντε μια λίστα μέσα στο μυαλό σας με αυτά και προσπαθήστε να την θυμάστε κάθε φορά που νιώθετε αδύναμοι και ανίκανοι.
* Τα θέλω μας: Σταματήστε να φθονείτε ή να ζηλεύετε αυτά που έχουν οι άλλοι και δεν έχετε εσείς. Αναζητήστε αυτά που πραγματικά θέλετε, άσχετα αν τα έχουν άλλοι ή όχι και προσπαθήστε να τα αποκτήσετε με την αξία σας. Μη φοβάστε να κουραστείτε ή να πιέσετε τον εαυτό σας λίγο παραπάνω. Θα νιώσετε πολύ δυνατοί όταν θα τα έχετε καταφέρει.
* Ευγνωμοσύνη: Συνήθως νιώθουμε ανασφαλείς εξαιτίας όλων αυτών που δεν έχουμε, ενώ ξεχνάμε άλλα, σημαντικότερα ίσως, αγαθά που έχουμε. Την υγεία μας, πρώτα από όλα, την οικογένειά μας, τους ανθρώπους που μας αγαπούν, όλα αυτά που έχουμε επιτύχει μέχρι σήμερα, όλες τις όμορφες στιγμές που έχουμε περάσει. Όλα αυτά είναι που μας δίνουν δύναμη να συνεχίζουμε και για αυτά και μόνο αξίζει να προσπαθούμε.
* Μιλάτε δυνατά: Σε συζητήσεις, είτε με φίλους ή στη δουλειά, πολλοί άνθρωποι δεν εκφράζουν τη γνώμη τους από φόβο ότι θα πουν κάτι, το οποίο οι άλλοι μπορεί να κρίνουν ή να κοροϊδέψουν. Κι όμως, οι άνθρωποι γενικά είναι πολύ πιο δεκτικοί από όσο μπορεί να πιστεύουμε. Μην φοβάστε, λοιπόν, να μιλήσετε, ακόμα κι αν δεν είστε σίγουροι γι’αυτό που θα πείτε. Υψώστε την φωνή σας, κάντε εμφανή την παρουσία σας, δείξτε ότι έχετε άποψη. Οι υπόλοιποι θα το εκτιμήσουν περισσότερο, ακόμα κι αν διαφωνούν μαζί σας, από το να δείχνετε αδιάφορος και άσχετος.
* Συμβάλετε: Συχνά καταβαλλόμαστε από τις προσωπικές μας ανασφάλειες, επιθυμίες, αγωνίες, και ξεχνάμε τους γύρω μας. Σταματήστε να σκέφτεστε μόνο τον εαυτό σας και τα δικά σας προβλήματα και συγκεντρωθείτε λίγο και στους άλλους. Προσπαθήστε να ασχοληθείτε μαζί τους, να τους βοηθήσετε σε κάτι που μπορεί να χρειάζονται, και αυτό θα σας ανταμείψει διπλά γιατί θα έχετε κάνει κάτι σημαντικό και θα νιώσετε περισσότερο άξιοι και ικανοί, κάτι που θα αναγνωρίσουν και οι άλλοι.
* Θετική ενέργεια: Προσπαθήστε να έχετε θετική διάθεση ακόμα κι αν δεν νιώθετε πραγματικά έτσι. Σταματήστε να λυπάστε τον εαυτό σας. Μην αφήνετε κανέναν να σας κάνει να νιώθετε κατώτερος/-η, στο χέρι σας είναι να κάνετε τους άλλους να σας σέβονται και να σας εκτιμούν. Χαμογελάτε συχνότερα, ακόμα και όταν είστε μόνοι σας, μπροστά στον καθρέφτη. Αυτό και μόνο μπορεί να σας κάνει να νιώσετε καλύτερα.
* Σταματήστε να ανησυχείτε: Αυτό που σας ανησυχεί σήμερα, θα έχει ξεχαστεί αύριο και από εσάς και από τους άλλους. Η’ μήπως μπορείτε να θυμηθείτε αυτό που σας ανησυχούσε την ίδια μέρα την περασμένη βδομάδα; Είχε κανένα νόημα η τόση σας ανησυχία; Για να μην το θυμάστε καν, προφανώς όχι. Σταματήστε, λοιπόν, να ανησυχείτε για οτιδήποτε και ζήστε!