Η έρευνά μας για την παιδική παχυσαρκία, με αφορμή και την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας (7 Απριλίου), μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε πόσο ανησυχητικές διαστάσεις τείνει να πάρει το πρόβλημα, αν όλοι εμείς οι γονείς δεν λάβουμε άμεσα μέτρα.
Η εικόνα με αριθμούς
* Τέσσερα στα 10 Ελληνόπουλα είναι παχύσαρκα.
* Στην παγκόσμια κατάταξη, τα Ελληνόπουλα κατέχουν τη 2η θέση όσον αφορά στην παχυσαρκία μετά τα Αμερικανόπουλα.
* Το 1/3 των παχύσαρκων παιδιών θα εξελιχθούν σε παχύσαρκους ενήλικες.
* Τα τελευταία 10 χρόνια, η αύξησης της παχυσαρκίας φτάνει το 54% σε παιδιά 6-11 ετών και το 40% σε εφήβους 12-17 ετών.
* Σε 20 χρόνια, θα «χάσουμε» περισσότερα παιδιά από την κακή διατροφή (και τα επακόλουθά της όπως υπέρταση, στεφανιαία νόσο, διαβήτη τύπου 2 κ.ά.), παρά από το aids ή τα ναρκωτικά.
Ποιες είναι οι αιτίες
Όπως αναφέρει η Γεωργία Καλαϊτζίδου, διαιτολόγος-διατροφολόγος, πτυχιούχος του Nottingham Trent University, αν εξαιρέσουμε ένα μικρό ποσοστό -5%- όπου το πρόσθετο βάρος οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές, οι βασικότεροι παράγοντες εμφάνισής της είναι:
* κληρονομικότητα
* κακές διατροφικές συνήθειες
* καθιστική ζωή
* οι αλλαγές στη συμπεριφορά της ελληνικής οικογένειας και η αδυναμία απαλλαγής της από το «μετακατοχικό σύνδρομο».
* κενό από πλευράς Πολιτείας.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στο διάστημα 2002-2003, ο συνολικός προϋπολογισμός για την προώθηση ανθυγιεινών τροφών αυξήθηκε κατά 38% (από 1,3 εκατ. ευρώ σε 1,8 εκατ. ευρώ), ενώ παντελώς ανενημέρωτο ως προς τους διατροφικούς κανόνες εμφανίζεται το 53% των παιδιών. Σύμφωνα με τα στατιστικά:
* Το 51% των παιδιών καταναλώνει ελάχιστα όσπρια, φρούτα και λαχανικά και το 63% πολύ κρέας, σχεδόν καθημερινά.
* Το 42% τρώει τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα σε εστιατόρια τύπου «fast food».
* Το 49-56% αγοράζει καθημερινά πατατάκια κ.ά., το 36-65% προϊόντα με πολλή ζάχαρη και το 53-57% μη φυσικούς χυμούς, με προσθήκη ζάχαρης.
* Το 81% παίρνει για κολατσιό προϊόντα που δεν επιτρέπεται να διατίθενται από τα σχολικά κυλικεία (αν εφαρμοζόταν η Κοινή Υπουργική Απόφαση "Α2Ε/οικ. 165" των Υπουργείων Υγείας και Παιδείας, που «ισχύει» από το 1989).
* Το 77% των παιδιών τρώνε σπάνια με τους γονείς τους και περνούν πολλές ώρες μόνα στο σπίτι.
TV = κιλά
Όπως αναφέρει στην ιστοσελίδα www.nutrimed.gr ο Αναστάσιος Παπαλαζάρου, MSc, κλινικός διαιτολόγος-διατροφολόγος, «πρόσφατη μελέτη επιβεβαιώνει το αποτέλεσμα πλήθους ερευνών: όσο περισσότερο καθόμαστε, τόσο περισσότερο βάρος παίρνουμε». Πιο συγκεκριμένα, η έρευνα έδειξε ότι παιδιά ηλικίας 4 ετών που βλέπουν τηλεόραση 2,4 ώρες την ημέρα προσλαμβάνουν επιπλέον 1.600 θερμίδες το μήνα. Αντιστοίχως, εκείνα που βλέπουν τηλεόραση 1,1 ώρες την μέρα προσλαμβάνουν 1.486 θερμίδες το μήνα. «Τα πιο... τηλεορασόπληκτα παιδιά θα ζυγίζουν σ' ένα χρόνο 5-6 κιλά περισσότερο από τα υπόλοιπα».
Οι ψυχικές επιπτώσεις
Όπως εξηγεί η Νίκη Βαλσάμη, ψυχολόγος-ειδική παιδαγωγός, «το αυξημένο μέγεθος των παχύσαρκων παιδιών οδηγεί τους γύρω τους σε λανθασμένη εκτίμηση της ηλικίας τους, αλλά και σε αυξημένες απαιτήσεις σε επίπεδο συμπεριφοράς από τους ενήλικες. Επιπλέον, τα ίδια τα παιδιά, προκειμένου να αποφύγουν τα πειράγματα των συνομηλίκων τους, συναναστρέφονται συνήθως με μικρότερα».
Είναι γεγονός ότι ένα «στρουμπουλό» παιδί γνωρίζει καλά τι σημαίνει απομόνωση. Πέφτει συχνά θύμα εκφοβισμού, δεν γίνεται εύκολα αποδεκτό στις αθλητικές δραστηριότητες του σχολείου, δεν «φιγουράρει» στις παρελάσεις, δεν πρωταγωνιστεί στα πάρτι ούτε στα... όνειρα του αντίθετου φύλου. Όπως προσθέτει η Ν. Βαλσάμη, «αυτό οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και αίσθημα κατωτερότητας, που είναι πολύ πιθανό να το συνοδεύουν σ� όλη την υπόλοιπη ζωή του».
Πώς θα το βοηθήσετε
Χρειάζεται την αμέριστη συμπαράστασή σας, ώστε να πιστέψει στον εαυτό του, να σταματήσει να αντιμετωπίζει το φαγητό ως μέσο άμυνας ή ανταμοιβής, αποφυγής προβλημάτων ή δυσάρεστων, στρεσογόνων καταστάσεων, να βρει τα κίνητρα και τη θέληση για να βελτιώσει την εικόνα του. Επιβεβαιώστε την αγάπη σας, ενθαρρύνετέ το να σας μιλήσει για τα συναισθήματά του και δηλώστε του ξεκάθαρα ότι, εφόσον θέλει να χάσει βάρος, εσείς θα είστε στο πλάι του καθ' όλη τη διάρκεια της προσπάθειας. Όπως τονίζει η Ν. Βαλσάμη, «μην του αρνηθείτε φαγητό, μην κάνετε συγκρίσεις και μην το χλευάσετε. Κατευθύνετέ το έμμεσα στο σωστό δρόμο».
Τι να του πείτε:
1. Δεν χρειάζεται ν' αδυνατίσεις για να σε βλέπουν οι άλλοι πιο όμορφο, αλλά γιατί το αξίζεις.
2. Το στομάχι σου δεν έχει καμιά εξουσία πάνω σου, είναι πολύ πιο αδύναμο από το μυαλό σου!
3. Τι θα έλεγες αν, όταν δεν έχεις διάβασμα, κάνεις κάποιο άθλημα ή βγεις βόλτα με το ποδήλατο;
4. Θυμήσου: σ' αυτό τον αγώνα θα μ' έχεις στο πλάι σου, αλλά το «έπαθλο» θα είναι όλο δικό σου.
Πρόληψη και θεραπεία
Όπως επισημαίνει η Γ. Καλαϊτζίδου, «σε καμία περίπτωση εμείς οι διαιτολόγοι δεν θα πρέπει να υποβάλουμε σε δίαιτα τα παιδιά και τους εφήβους. Αφού προηγηθεί ένα γενικό check-up και οι απαραίτητες ορμονικές εξετάσεις, οργανώνουμε το πρόγραμμα του παιδιού. Εντάσσουμε ένα θρεπτικό πρωινό στο ξεκίνημα της ημέρας, μειώνουμε την ποσότητα των μερίδων που καταναλώνει, αλλά αυξάνουμε τα γεύματά του μέσα στην ημέρα.
Χρήσιμες συμβουλές: Για να προλάβετε την παχυσαρκία, προσαρμόστε τις συνήθειες του παιδιού σας στις αρχές της διατροφικής «πυραμίδας» και τους κανόνες της μεσογειακής διατροφής. Παρακινήστε το να γυμναστεί. Ακόμη καλύτερα, δημιουργήστε όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες άθλησης για όλη την οικογένεια, η οποία άλλωστε θα πρέπει να δίνει το καλό παράδειγμα.
Χρήσιμο link: Τμήμα Αύξησης και Ανάπτυξης του Νοσοκομείου Παίδων «Π. Α. Κυριακού» (τηλ. για ραντεβού: 210 7488011-8).
Από το περιοδικό Prevention
