Προοδευτικά αναπτύσσεται οίδημα, κυτταρικές διηθήσεις, μειωμένη ποσότητα βλέννας στα βλεννώδη κύτταρα, μείωση των αδενικών μιτώσεων, επέκταση στον βλεννογόνο, λέπτυνση, παραμόρφωση και καταστροφή αδένων, ατροφία στομάχου. Η ατροφική γαστρίτιδα δεν έχει συμπτώματα σε αρκετά άτομα. Σε αρκετές περιπτώσεις το μόνο παθολογικό σημείο είναι η εμφάνιση αναιμίας στο check up. Συστηματικά συμπτώματα όπως ατονία, λιποθυμία, ωχρότητα, μουδιάσματα, κάψιμο στο σώμα, αστάθεια, μειωμένη αντίσταση στo stress, ανορεξία, διαταραχές συμπεριφοράς ενδέχεται να εμφανιστούν. Τα τοπικά συμπτώματα, εάν υπάρχουν, είναι δυσπεψία, ξινίλα, κάψιμο, ναυτία, φούσκωμα, εμετός.Η ατροφική γαστρίτιδα οφείλεται σε ειδικά αυτοαντισώματα ή σε ένα λοιμογόνο βακτηρίδιο, το ελικοβακτηρίδιο.
Στην περίπτωση της ατροφικής γαστρίτιδας από αντισώματα, στους πάσχοντες υπάρχει διαταραχή του ανοσολογικού συστήματος, που οδηγεί σε αυτοάνοση καταστροφή γαστρικού βλεννογόνου. Το τοιχωματικό κύτταρο, που περιέχεται στο γαστρικό αδένα, είναι σημαντική θέση προσβολής σε αυτή τη μορφή γαστρίτιδας, με αποτέλεσμα την εμφάνιση αχλωρυδρίας. Στο αίμα συχνά ανευρίσκονται αντισώματα έναντι διαφόρων ιστών του ίδιου του πάσχοντα (αυτοαντισώματα), κατάσταση που συνδέεται με ορμονικές ανεπάρκειες, αυξημένη επίπτωση καρκινωμάτων και αυτοάνοσων.
Στην περίπτωση της ατροφικής γαστρίτιδας από ελικοβακτηρίδιο, αναπτύσσεται ατροφία, ως συνέπεια της δράσης του ελικοβακτηριδίου. Το ελικοβακτηρίδιο είναι ένα gram αρνητικό βακτηρίδιο, που μεταδίδεται από άτομο σε άτομο και εξουδετερώνεται με κατάλληλο συνδυασμό αντιβιοτικών. Σε ορισμένα ευαίσθητα άτομα, ο αποικισμός του γαστρικού βλεννογόνου προκαλεί διάχυτη φλεγμονή. Καθώς η φλεγμονή χρονίζει, εξελίσσεται και επεκτείνεται, αναπτύσσεται ατροφία αδένων και μεταπλασία. Σε ένα μικρό ποσοστό εμφανίζονται επιπλοκές όπως έλκος και σπανιότερα αδενοκαρκίνωμα στομάχου και λέμφωμα.
Σήμερα υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για την ατροφική γαστρίτιδα.
