Το ποσοστό των γυναικών με καρκίνο στον έναν μαστό που υποβάλλονται σε αμφοτερόπλευρη προφυλακτική μαστεκτομή φτάνει στο εξωτερικό στο 7%-10%. «Στοιχεία από την Ελλάδα δεν υπάρχουν, αλλά η εμπειρία δείχνει ότι τα ποσοστά είναι παρόμοια», λέει ο επίκουρος καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικός στον μαστό, Ιωάννης. Κακλαμάνος.
«Τα ποσοστά των γυναικών με κληρονομικό καρκίνο ή βιοψία που αποδεικνύει εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο νόσησης στο μέλλον είναι υψηλότερα. Υπάρχουν στοιχεία ότι όλο και περισσότερες ασθενείς, ιδίως νεώτερης ηλικίας, που παρουσιάζουν καρκίνο και έχουν οικογενειακό ιστορικό, επιζητούν τη λύση αυτή, γιατί δρα ανακουφιστικά στο άγχος τους».
Ως «προφυλακτική» χαρακτηρίζεται η μαστεκτομή όταν χρησιμοποιείται ως μέσο προφύλαξης της γυναίκας από τον καρκίνο του μαστού, χωρίς δηλαδή να υπάρχει σαφής διάγνωση όγκου τη στιγμή που αυτή εκτελείται. «Η απόφαση για μια παρόμοια επέμβαση βασίζεται σε στοιχεία οικογενειακού ιστορικού, σε στοιχεία γενετικού ελέγχου και σε αποτελέσματα προηγούμενων βιοψιών στις οποίες έχει υποβληθεί η γυναίκα», λέει ο κ. Κακλαμάνος.
Τα τελευταία χρόνια και ιδίως μετά την ανακάλυψη των γονιδίων BRCA 1 και 2, ένα σημαντικό τμήμα της ερευνητικής δραστηριότητας για τον καρκίνο του μαστού ασχολείται με τον καθορισμό των ενδείξεων και τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας της προφυλακτικής μαστεκτομής. Επίσης, λόγω του συνδυασμού της επέμβασης αυτής με την πλαστική αποκατάσταση του μαστού, έχουν ενταθεί οι επιστημονικές προσπάθειες για βελτίωση αυτών των δύο τεχνικών.
Η προφυλακτική μαστεκτομή έχει σκοπό την αφαίρεση όλου του μαζικού αδένα. «Σήμερα προτιμάμε η επέμβαση αυτή να εκτελείται με διατήρηση μεγάλου τμήματος του δέρματος του μαστού ή ακόμα και της θηλής σε επιλεγμένες περιπτώσεις, έτσι ώστε να είναι πιο εύκολη και αισθητικά αποτελεσματική η πλαστική αποκατάσταση», λέει ο κ. Κακλαμάνος.
Ποιες αφορά
Η προφυλακτική μαστεκτομή αφορά κυρίως δύο ομάδες γυναικών.
1. Υγιείς γυναίκες υψηλού κινδύνου. «Ιδεωδώς, η στάθμιση του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου του μαστού στις ομάδες αυτές πρέπει να καθορίζεται από διεπιστημονικές ομάδες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν χειρουργό ογκολόγο, παθολόγο ογκολόγο, παθολογοανατόμο, γενετιστή και ψυχολόγο», τονίζει ο κ. Κακλαμάνος. «Η ασθενής θα πρέπει να ενημερώνεται διεξοδικά για το επίπεδο του κινδύνου, καθώς και για τις εναλλακτικές δυνατότητες προφύλαξης. Τέλος, κατά την απόφαση θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη παράμετροι όπως η ηλικία της ασθενούς, η δυνατότητα τεκνοποίησης σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών κ.ά.».
Στις γυναίκες υψηλού κινδύνου συμπεριλαμβάνονται όσες έχουν:
– Μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1/2 ή άλλα γενετικά σύνδρομα που αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης από καρκίνο του μαστού.
– Οικογενειακό ιστορικό χωρίς την παρουσία γενετικής μετάλλαξης. Στο οικογενειακό ιστορικό συμπεριλαμβάνονται συγγενείς πρώτου βαθμού ηλικίας άνω των 50 ή συγγενείς σε διαδοχικές γενεές που νόσησαν από καρκίνο του μαστού ή των ωοθηκών. Επίσης, πολλαπλά περιστατικά με αμφοτερόπλευρο καρκίνο του μαστού, καθώς και άνδρες συγγενείς με τη νόσο συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο.
– Ιστολογικές αλλαγές ενδεικτικές υψηλού κινδύνου. Συμπεριλαμβάνονται κυρίως η άτυπη υπερπλασία των πόρων (ADH) και το μη διηθητικό λοβιακό καρκίνωμα (LCIS). Απαραίτητη προϋπόθεση είναι οι βλάβες αυτές να έχουν αποδειχθεί ιστολογικά με βιοψία. Ο συνδυασμός τους με οικογενειακό ιστορικό αυξάνει τον κίνδυνο νόσησης.
– Δυσχερής παρακολούθηση. Σπάνια και σε ιδιαίτερα επιλεγμένες ομάδες ασθενών με εξαιρετικά πυκνό μαζικό αδένα και πολλαπλές προηγούμενες βιοψίες λόγω μαστογραφικών ευρημάτων, μπορεί να συζητηθεί η προφυλακτική μαστεκτομή.
2. Ασθενείς με διάγνωση καρκίνου του μαστού, πρόσφατη ή παλαιότερη. «Ασθενείς οι οποίες έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης νέου καρκίνου στον ίδιο ή στον άλλο μαστό», εξηγεί ο κ. Κακλαμάνος. «Αποτελεί υποχρέωση του χειρουργού ογκολόγου να σταθμίσει επακριβώς τον κίνδυνο και να ενημερώσει την ασθενή. Η ενημέρωση της ασθενούς πρέπει να επίσης περιλαμβάνει την αναφορά άλλων μέτρων μείωσης του κινδύνου, όπως είναι η ορμονοθεραπεία. Στην απόφαση για προφυλακτική μαστεκτομή λαμβάνονται επίσης υπόψη οι ανάγκες της πλαστικής αποκατάστασης, όσον αφορά κυρίως τη συμμετρία των μαστών».
Αποτελεσματικότητα
Σε μια μελέτη από την Κλινική Μάγιο στις ΗΠΑ, σε σύνολο 639 γυναικών υψηλού κινδύνου, από τις οποίες οι 214 υποβλήθηκαν σε αμφοτερόπλευρη προφυλακτική μαστεκτομή, παρατηρήθηκε μείωση κινδύνου νόσησης από καρκίνο του μαστού σε ποσοστό άνω του 90%.
Σε μια πιο πρόσφατη μελέτη από το αρχείο οικογενών καρκίνων του Ρότερνταμ, σε ασθενείς οι οποίες υποβλήθηκαν σε προφυλακτική μαστεκτομή, παρατηρήθηκε παρόμοια μείωση κινδύνου Οι στατιστικές γενικά δείχνουν ότι η μείωση του κινδύνου είναι περίπου 95% για όλες τις ομάδες των ασθενών.
Τα διλήμματα
Παρά το γεγονός ότι η προφυλακτική μαστεκτομή μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο νόσησης, είναι μια ριζική και ακρωτηριαστική επέμβαση με σημαντικές ψυχολογικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες.
«Η απόφαση για την επιλογή της επέμβασης ενέχει και μια δεοντολογική πλευρά, γιατί συχνότατα απευθύνεται σε υγιείς γυναίκες οι οποίες υποβάλλονται σε κίνδυνο εγχειρητικών επιπλοκών με σκοπό την πρόληψη», επισημαίνει ο κ. Κακλαμάνος. «Η λήψη της απόφασης λοιπόν θα πρέπει να στηρίζεται στην ακριβή στάθμιση του κινδύνου νόσησης και στη λεπτομερή ενημέρωση των ασθενών, λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι η αντιμετώπιση πρέπει να εξατομικεύεται».
http://www.ourlife.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου