Τον 16ο αι. οι κοινωνικές νόρµες που θέλανε το κεφάλι της γυναίκας να είναι πάντοτε καλυµµένο, βρίσκουν αντίκρυσµα στις εµπνεύσεις των καπελάδων, που αποφασίζουν να δηµιουργήσουν µε µεζούρα και τεχνική.
Στα τέλη του 17ου αι. τα γυναικεία καπέλα αποκτούν δική τους θέση στον χώρο της µόδας και διαφοροποιούνται πλήρως από τη λογική αντιστοιχίας µε αυτά των ανδρών. Η τάση που ξεκινάει από την Ιταλία επιτάσσει τις αριστοκρατικές κόµες να στολίζονται µε περίτεχνες κατασκευές που συµπεριλαµβάνουν φιόγκους, λουλούδια και κορδέλες.
Τα µιλανέζικα ψάθινα κάπέλα κάνουν θραύση σε όλη την Ευρώπη και εξελίσσονται σε αναπόσπαστο κοµµάτι της γκαρνταρόµπας των κυριών υψηλής τάξης. Οι γυναίκες βάζουν κυριολεκτικά άλλον έναν µπελά στο κεφάλι τους.
Γύρω στο 1850, καθιερώνονται τα ψάθινα καπέλα από την Ελβετία και την Ιταλία, αλλά και χάρτινες αποµιµήσεις για τους µη έχοντες, ενώ για πρώτη φορά εµφανίζονται σχέδια µε πιο περίτεχνα υλικά, όπως το τούλι και το βελούδο.
Σταδιακά, κοντά στο 1920, τα τεράστια καπέλα - υπερπαραγωγές δίνουν τη θέση τους σε διακριτικότερα και περισσότερο κοµψά σχέδια που αγκαλιάζουν όλο το κεφάλι και θυµίζουν υφασµάτινο κράνος. Σε αυτήν την εξέλιξη συµβάλλει φυσικά και ο Α’ Παγκόσµιος Πόλεµος, που έβαλε φρένο στην υπερβολή χλιδής και ευµάρειας.
Επίσης, εξαιτίας του πολέµου πολλοί Ευρωπαίοι µετακοµίζουν στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, αναζητώντας ένα καλύτερο µέλλον. Ετσι και οι σηµαντικότεροι σχεδιαστές καπέλων βρίσκονται το 1930 στο πολύχρωµο χωνευτήρι πολιτισµών, τη Νέα Υόρκη. Μέχρι να επουλωθούν τα τραύµατα, ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος χτυπά.
Η ανέχεια δεν αφήνει περιθώρια σε οτιδήποτε δεν σχετίζεται µε τις βασικές ανάγκες επιβίωσης. Για µερικά ψίχουλα µαταιοδοξίας, οι γυναίκες φορούν καπέλα που µοιάζουν µε τουρµπάνια από ξεφτισµένα κουρέλια που βρίσκουν σπίτι τους.
Μεταπολεµικά, στην ανατολή της γυναικείας χειραφέτησης, τα δεδοµένα αλλάζουν. Με την εµφάνιση των έτοιµων ρούχων, τη δεκαετία του 1950, οι σχεδιαστές καπέλων χάνουν ένα σηµαντικό κοµµάτι της πελατείας τους, αλλά και της καταξίωσής τους στον χώρο της µόδας.
Οι µετοχές του χειροποίητου γενικώς καταβαραθρώνονται – και η αγορά των καπέλων δεν θα µπορούσε να µείνει ανεπηρέαστη. Παράλληλα, το γεγονός ότι οι γυναίκες µπαίνουν δυναµικά στον επαγγελµατικό στίβο, τους αφήνει πολύ λιγότερο χρόνο να ασχολούνται µε ρούχα και αξεσουάρ. Τώρα πια έχουν και δουλειές.
Αντρες και γυναίκες άρχισαν να απαρνούνται τα καπέλα στο όνοµα της ενδυµατολογικής απλότητας, που ήδη από το 1960 µεσουρανούσε σε Ευρώπη και Αµερική. Η εµφάνιση σκοπεύει πια στην άνεση και απαρνιέται τα επίσηµα τυποποιηµένα «κοστούµια», που κατά βάση περιλαµβάνουν καπέλα.
Ετσι για περίπου 20 χρόνια, τα καπέλα παρέµειναν στο παρασκήνιο των στυλιστικών εξελίξεων. Χρειάστηκε ένα είδωλο ολκής να επαναφέρει µία τάση που φαινόταν νεκρή, και αυτό ήταν η πριγκίπισσα Νταϊάνα. Αν και δεν τα πήγαινε καλά µε το πρωτόκολλο, λάτρευε να συνδυάζει τις κοµψές εµφανίσεις της µε ανάλογα καπέλα.
Αποτέλεσµα να δηµιουργηθεί µία ολοκαίνουργια γενιά νέων σχεδιαστών, που έκαναν τη δεκαετία του 1990 εποχή καινοτοµιών και ποικιλίας στον σχεδιασµό καπέλων και επανέφεραν τάσεις που διαρκούν έως σήµερα.
Φίλιπ Τρέισι: Ο δηµιουργός του σήµερα
Ο δηµιουργός του καπέλου της πριγκίπισσας Βεατρίκης, ο Φίλιπ Τρέισι, δεν είναι ένας τυχαίος άνθρωπος. Ο διάσηµος «καπελάς» έχει δηµιουργήσει για οίκους µόδας όπως τον Alexander McGueen αλλά και τη Channel.
Εγινε γνωστός στο ευρύ κοινό όταν σχεδίασε το καπέλο της Σάρα Τζέσικα Πάρκερ, που θύµιζε εξωγήινο φυτό, στην πρεµιέρα του «Sex and the City» και έχει µετατρέψει το καπέλο σε φετίχ. Το πελατολόγιό του συµπεριλαµβάνει σύσσωµη την αφρόκρεµα του Χόλιγουντ. Ανάµεσα και η Lady Gaga που δηµιούργησε δική της «σχολή» µε καπέλα πέρα από κάθε φαντασία.
Ο Τρέισι είχε την τιµητική του στον βασιλικό γάµο, καθώς ανέλαβε περισσότερες από εκατό κυρίες τής καλής κοινωνίας. Αλλωστε, ο ίδιος έχει δηλώσει: «Σχεδιάζω καπέλα για βασίλισσες, πριγκίπισσες και αστέρες του Χόλιγουντ, για τον απλό λόγο ότι είναι οι µόνες που συνεχίζουν και τα φοράνε».
Ιστορικά «καπελώµατα»
Στραβά το καπελάκι του Ενα από τα ορόσηµα της ιστορίας του καπέλου είναι το στρατιωτικό δίκοχο, που συνδέεται άρρηκτα µε τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη. Φτιαγµένο από µαύρη τσόχα, το υλικό της οποίας προέρχεται από γούνα κάστορα, το καπέλο του Ναπολέοντα, κατασκευασµένο από τον δηµιουργό Πουπάρ, έχει ως διακοσµητικό στοιχείο µια τρίχρωµη κορδέλα.
Για να δηµιουργήσει όµως ένα εντελώς προσωπικό ύφος προτίµησε να το φοράει, όχι όπως οι περισσότεροι αξιωµατικοί, κάθετα σε σχέση µε τους ώµους, αλλά µε τις απολήξεις του παράλληλα µε τους ώµους. Χάρη σε αυτήν τη µικρή αλλαγή, τα στρατεύµατά του τον αναγνώριζαν αµέσως στο πεδίο της µάχης. Επίσης, διαµορφώθηκε στη συλλογική µνήµη η κλασική εικόνα του µονάρχη.
Υψηλά ιστάµενα
Εξίσου εµβληµατικό είναι και το ηµίψηλο καπέλο, που φορέθηκε από πολιτικούς και επιχειρηµατίες τον 19ο και στις αρχές του 20ού αι. Είναι κυλινδρικό µε επίπεδη κορυφή και περιµετρικό γείσο ελαφρώς καµπυλωτό στα πλάγια. Ενίοτε στολίζεται µε κορδέλα. Ενα τέτοιο φορούσε ο Αβραάµ Λίνκολν την ηµέρα της δολοφονίας του στις 14 Απριλίου 1865. Σήµερα, φυλάσσεται στο Μουσείο Σµιθσόνιαν στην Ουάσιγκτον.
Αστικό σύµβολο
Το µπόουλερ, αν και είχε µεγάλο σουξέ στην Αµερική, κατασκευάστηκε από τον Βρετανό Εντουαρτ Κόουκ το 1849. Την τελική του µορφή απέκτησε στα χέρια των Τόµας και Γουίλιαµ Μπόουλερ, από τους οποίους πήρε το όνοµά του.
Η σύλληψη του σχεδίου προέκυψε από την ανάγκη για πρακτικότητα: το ηµίψηλο έπεφτε από τα κεφάλια µε το παραµικρό φύσηµα του ανέµου. Αντιθέτως, το µπόουλερ ήταν ευκολοφόρετο και επέτρεπε µεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων.
Φορέθηκε από πολιτικούς, αξιωµατικούς, νόµιµους και παράνοµους αλλά κυρίως παραπέµπει στην αστική τάξη του 20ού αι. Ο Τσάρλι Τσάπλιν, ενσαρκώνοντας τη θρυλική φιγούρα του Σαρλό, δεν το αποχωριζόταν ποτέ για να αναπαραστήσει µε χιούµορ την ταραχώδη εποχή µετά τον πόλεµο. Ενώ στην ταινία «Το κουρδιστό πορτοκάλι» του Στάνλεϊ Κιούµπρικ, αποτελεί βασικό «αξεσουάρ» στις σκηνές όπου εκφράζεται σε όλες τις εκφάνσεις η διαστροφή του πρωταγωνιστή.
Με προεδρικό διάταγµα
Γεννήθηκε στον Ισηµερινό και αποτέλεσε εξαγώγιµο είδος λόγω του χαµηλού του κόστους. Αρχικά προστάτευε την ταπεινή εργατική τάξη από το τροπικό λιοπύρι, µέχρι που στις αρχές του 20ού αι. το φόρεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Θίοντορ Ρούσβελτ κατά την επίσκεψή του στον Παναµά.
Μία φωτογραφία που κυκλοφόρησε στον διεθνή Τύπο, το έκανε παγκοσµίως διάσηµο. Πολιτικοί, όπως ο Γουίνστον Τσόρτσιλ αλλά και αστέρες του Χόλιγουντ, σαν τον Χάµφρεϊ Μπόγκαρντ, δεν αντιστάθηκαν απλότητά του.
Η κατασκευή του είναι πολύ δύσκολη και θα πρέπει να εξασφαλίσει σωστή διακίνηση αέρα αλλά και αντοχή στη φθορά από υψηλές θερµοκρασίες. Από το 2008 παρατηρείται αναβίωση της µόδας του καπέλου Παναµά, που έχει ανακηρυχθεί ο «πρίγκιπας των καπέλων» µόνο το 2010 οι πωλήσεις του παγκοσµίως αυξήθηκαν κατά 20%.
Τα «Καβουράκια» της τέχνης
Η ρεπούµπλικα (ή καβουράκι όπως το λέµε στην Ελλάδα) ανήκε αρχικά στη γυναικεία γκαρνταρόµπα όµως στις εποχές της ποτοαπαγόρευσης, αλλά και του οικονοµικού κραχ το 1929, αποτέλεσε βασικό αξεσουάρ του ανδρικού ντυσίµατος. Στην τέχνη, συνδέεται µε τα φιλµ νουάρ.
Στις ταινίες του Χόλιγουντ τη δεκαετία 1940 αλλά και πολύ αργότερα καβουράκι φορούν οι γκάνγκστερ, οι κακοί και οι ντετέκτιβ, όπως οι χαρακτήρες Ντικ Τρέισι και Φρέντι Κρούγκερ και ο Κλάιντ Μπάροου όπως τον υποδήθηκε ο Γουόρεν Μπίτι στην ταινία «Μπόνι και Κλάιντ». Οι πιο διάσηµοι θαυµαστές του όµως είναι υπαρκτά πρόσωπα.
Ο Φρανκ Σινάτρα, αλλά και ο Τζιν Κέλι φορούσαν πάντα το καβουράκι τους. Από τη δεκαετία του ‘60 και για σχεδόν είκοσι χρόνια, η µόδα του ξέφτισε. Οµως επειδή είναι γνωστή η ρήση για την κυκλική ροή των τάσεων στη µόδα, η απουσία δεν ήταν µόνιµη. Στις αρχές του 1980 ο Μάικλ Τζάκσον επανέφερε την τάση.
Στην ίδια κατηγορία και ο Κιθ Ρίτσαρντς, ο κιθαρίστας των Ρόλινγκ Στόουνς. Συγκροτήµατα ίντι ροκ, σκα, αλλά και µουσικοί όπως ο Λέοναρντ Κοέν, έχουν συνδέσει τη ρεπούµπλικά τους µε το χαµένο µυστήριο αλλά και τον ροµαντισµό του παρελθόντος.
Τα ψάθινα καπέλα
Από το κορίτσι µε το ψάθινο καπέλο στον οµώνυµο πίνακα του Ρενουάρ µέχρι την Αλίκη Βουγιουκλάκη στη «Μανταλένα» τίποτα δεν παραπέµπει τόσο άµεσα σε καλοκαίρι όσο ένα ψάθινο καπέλο. Αντιπροσωπευτική εικόνα Μπριζίτ Μπαρντό να κρατάει το καπέλο της για να προστατευτεί από τον ήλιο της Γαλλικής Ριβιέρας.
Τα στυλ και τα µεγέθη ποικίλλουν ανά την εποχή: από το κοντό «αντρικό» ψαθάκι που έφερε στα θηλυκά µέτρα της η Κοκό Σανέλ, µέχρι το καουµπόικο στυλ που επανέφερε στη µόδα το 2000 αλλά η Μαντόνα, στο βιντεοκλίπ του «Don’t tell me».
http://www.ourlife.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου