Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι αποφασίζουν να συγκατοικήσουν πριν παντρευτούν –πολλές φορές μάλιστα αποκλείοντας εντελώς την πιθανότητα ενός γάμου, όχι όμως και ενός παιδιού. Ο λόγος; Για να «τεστάρουν» την προ γάμου ζωή, για να γνωρίσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο, επειδή θα ήθελαν να παντρευτούν αλλά οι θρησκείες τους ή το γεγονός ότι είναι ομοφυλόφιλοι δεν το επιτρέπουν, επειδή δεν «βγαίνουν» οικονομικά με δύο σπίτια και τους συμφέρει καλύτερα το ένα, ή απλά επειδή θεωρούν τη συγκατοίκηση λιγότερο δεσμευτική από το γάμο.
Τα νούμερα, μάλιστα, παγκοσμίως έχουν να πουν τη δική τους ιστορία: Από το 1960 μέχρι σήμερα η αύξηση των ζευγαριών που προτιμούν να συζήσουν από το να παντρευτούν στην Αμερική έχει φτάσει το 1.000%, ενώ έρευνα του 2000 έδειξε πως τα νιόπαντρα ζευγάρια έζησαν λίγο καιρό μαζί πριν ανέβουν τα σκαλιά της εκκλησίας. Στη Δανία, τη Νορβηγία και τη Σουηδία η συγκατοίκηση ενός ζευγαριού είναι τόσο συχνό φαινόμενο που σχεδόν το 50% των παιδιών γεννιούνται σε οικογένειες άγαμων ζευγαριών, ποσοστό, βέβαια, που σε άλλες δυτικοευρωπαϊκές χώρες αγγίζει μόνο το 10%. Το 2005 το 21% των οικογενειών στην Φινλανδία αποτελούσε ζευγάρια που συγκατοικούσαν, ενώ 18% εξ αυτών είχαν και παιδιά, ενώ σήμερα το ποσοστό αυτό στη Μεγάλη Βρετανία φτάνει το 25%.
Ωστόσο, εντύπωση μου έκανε ότι παρόλο που η αύξηση των ζευγαριών που επιθυμούν να συγκατοικήσουν πριν το γάμο είναι δραματική, πρόσφατες έρευνες επιστημών και ψυχολόγων προειδοποιούν ότι πολλές φορές η συμβίωση αυτή μπορεί να προκαλέσει προβλήματα που ίσως να μην εμφανίζονταν μέσα στον γάμο. Συγκεκριμένα, έρευνα που παρουσιάστηκε στο International Conference on Personal Relations στο Brisbane της Αυστραλίας έδειξε ότι η επικοινωνία των ζευγαριών που συγκατοίκησαν πριν το γάμο χειροτέρευσε μετά το γάμο με αποτέλεσμα να οδηγηθούν τα ζευγάρια αυτά σε διαζύγιο. Τα ζευγάρια με ιστορικό συμβίωσης, λέει η έρευνα, δείχνουν περισσότερο αρνητικές παρά θετικές στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων και λιγότερο υποστηρικτική συμπεριφορά συγκριτικά με τα ζευγάρια που προχώρησαν απευθείας στο γάμο, ενώ στα πρώτα ζευγάρια οι άνδρες δείχνουν συμπεριφορές εξαναγκασμού και ελέγχου στη σύντροφό τους και οι γυναίκες είναι φραστικά πιο επιθετικές.
Η ψυχολόγος καθηγήτρια Catherine Cohan έδωσε δύο εξηγήσεις για αυτό το φαινόμενο: Η πρώτη λέει ότι ζευγάρια με μέτριες ή κακές επικοινωνιακές ικανότητες επιλέγουν ευκολότερα να συγκατοικήσουν από το να παντρευτούν και όταν τελικά παντρευτούν τα προβλήματα αυτά διαιωνίζονται και στο γάμο. Η δεύτερη λέει ότι ζευγάρια αποφασίζουν να συγκατοικήσουν όταν είναι αβέβαια για την βιωσιμότητα της ερωτικής τους σχέσης, αλλά αυτή η αβεβαιότητα επηρεάζει τελικά αρνητικά τη σχέση.
Άλλοι λόγοι για τους οποίους επιστήμονες και «ειδικοί» υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει ένα ζευγάρι να συγκατοικεί είναι οι εξής: Οι πιθανότητες πραγματικής δέσμευσης και μονιμότητας είναι περισσότερες όταν ένα ζευγάρι είναι παντρεμένο, είτε γιατί υπάρχει μεγαλύτερη οικονομική υποστήριξη του ενός στον άλλο ή γιατί όταν δημιουργηθεί πρόβλημα προτιμά κανείς να το λύσει από το να προχωρήσει άμεσα στο διαζύγιο. Κάποιοι λένε πως η σεξουαλική ζωή των παντρεμένων ζευγαριών είναι υγιέστερη από αυτών που συζούν (αυτό κι αν είναι από τα πρωτάκουστα!). Κάποιοι άλλοι πως όσο μεγαλύτερο διάστημα συζεί κανείς τόσο πιο αρνητικός γίνεται σιγά-σιγά στο γάμο και στην απόκτηση παιδιών.
Τι έχουν να απαντήσουν, όμως, όλοι αυτοί στο γεγονός ότι -σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία τουλάχιστον- ο δείκτης των διαζυγίων στην Ελλάδα από 8% που ήταν το 1980, το 2005 έφτασε το 24%; Και στο ότι για να εξυπηρετηθεί αυτός ο ταχύς ρυθμός διαζυγίων, το υπουργείο Δικαιοσύνης ετοιμάζει σημαντικές παρεμβάσεις στο οικογενειακό δίκαιο με σκοπό να επιταχύνεται η διαδικασία έκδοσης διαζυγίου από τέσσερα χρόνια σε δύο;
Χωρίς να είμαστε ενάντιοι στον γάμο, ούτε στην τεκνοποίηση, αλλά έχοντας και οι δύο πολύ κοντινά μας παραδείγματα ζευγαριών που χώρισαν χωρίς να έχουν πρώτα συζήσει, επιχειρήσαμε με το σύντροφό μου να εξηγήσουμε τους λόγους για τους οποίους θέλουμε να συγκατοικήσουμε –πέρα, φυσικά, από το αυτάρκες για πολλούς «επειδή έτσι θέλουμε». Τα πράγματα ήταν πολύ απλά και είμαι σίγουρη πως τα περισσότερα νέα ζευγάρια που αποφάσισαν κάποια στιγμή να συγκατοικήσουν θα συμφωνήσουν.
Θέλουμε να συγκατοικήσουμε γιατί βαρεθήκαμε πια να βγαίνουμε μέχρι αργά το βράδυ και μετά να γυρνάει ο καθένας σπίτι του, από τη μία άκρη της Αττικής στην άλλη. Γιατί θέλουμε να δούμε αν είμαστε διατεθειμένοι να μοιραζόμαστε τους λογαριασμούς που μέχρι τώρα πλήρωνε ο μπαμπάς ή αν προτιμάμε τελικά να επενδύουμε τα χρήματα αυτά σε πανάκριβα παπούτσια. Γιατί ζήσαμε και μόνοι μας σαν φοιτητές και είδαμε ότι μπορούμε.
Θέλουμε να συγκατοικήσουμε για να ξεπεράσουμε την κατάρα της γενιάς των 700 ευρώ ή των «χλιδάνεργων» που ζουν ακόμα με τους γονείς τους και να δώσουμε και εμείς τη δική μας μάχη, όπως τόσα άλλα ζευγάρια στο εξωτερικό, να σταθούμε στα πόδια μας όπως μπορούμε. Και γιατί, αν τελικά τα πράγματα δεν πάνε καλά, να μην πρέπει να περάσουμε την τόσο επίπονη διαδικασία του διαζυγίου και των παρεξηγήσεων ανάμεσα στις δύο οικογένειες.
Θα μου λείψει το ολόφρεσκο φαγητό της μαμάς επιστρέφοντας από τη δουλειά και το γεγονός ότι τα πιάτα και τα ρούχα βρίσκονται πάντα καθαρά και τακτοποιημένα στη γνωστή θέση. Θα μου λείψει ακόμα και η γκρίνια της κάθε φορά που γυρίζω πολύ αργά. Και ξέρω πως τα πράγματα δεν θα είναι πάντα τόσο εύκολα όσο φαίνονται τώρα. Επέλεξα, όμως, να μετακομίσω και να συζήσω και καμία οπισθοδρομική θεία που αναρωτιέται «πού θα οδηγήσει αυτή η σχέση» δεν θα με κάνει να αλλάξω γνώμη. Θα οδηγήσει όπου την κατευθύνουμε εμείς.
www.in2life.gr
